Waar praten ophoudt, begint het gesprek
13 december 2017
Er wordt vaak veel gepraat maar weinig gezegd. Niet ongewoon in de teams waarmee ik werk. Communiceren is meer dan stukjes tekst uitspreken of ontvangen. Toch is dat vaak wat we doen, zeker als we in een groep zijn waar we ons niet veilig voelen. Dan blijft de communicatie hangen op weinigzeggende feiten en houden we onze gevoelens erbuiten. ‘Treinmededelingen’ noemt een van mijn opleiders het. Het vult de ruimte maar maakt geen contact.
Crypto’s
Zolang ik me kan herinneren heb ik moeite met het praten om het praten. Als je wieg in een Brabants dorpje heeft gestaan, is dat echt een last. Daar wordt veel ‘gebuurt en verhullend praten is onderdeel van de cultuur. Bijvoorbeeld: iemand informeert naar hoe het met je gaat maar je voelt dat je geen echt antwoord moet geven. Of je vertelt een persoonlijk verhaal en de ander praat erover heen. Dan voelen de verhalen, opmerkingen of grapjes als een cryptogram wat ik moet oplossen. Wat wil je me eigenlijk zeggen wat je niet zegt? Het zorgt voor ruis in het contact en maakt me onzeker.
Raar
Op zich is er niets mis met praten voor de gezelligheid. Ik heb er last van als er een onuitgesproken afspraak onder ligt: ‘We gaan niet persoonlijk worden’. Een no-go area om contact te voorkomen. Iets in de trant van: ‘Als jij persoonlijk wordt, voel ik de druk om ook meer van mezelf te laten zien. En als ik tevoorschijn kom, ben ik bang dat ik afwijk van wat de groep normaal vindt.’ Als je de groepscode doorbreekt, dan doe je raar, dan ben je raar.
Behoefte
Wat heb ik me als kind vaak raar gevoeld. Mijn behoefte om met vriendinnen te delen wat me dwars zat of waar ik onzeker over was, mocht er naar mijn gevoel niet zijn. Over problemen praten deden we thuis ook niet. Ruzie was er meer dan genoeg maar het klaarde de lucht niet omdat het niet ging over wat er onder lag. Het onbespreekbare bleef onbespreekbaar. We kwamen niet vooruit en worstelden ieder voor zich verder.
Boven de oppervlakte heerst de behoefte aan harmonie, onder de oppervlakte worstelt iedereen met vaak dezelfde thema’s en angsten. Terwijl we veel voor elkaar kunnen betekenen als we meer van onszelf laten zien.
Spiegeling
Een goede relatie vraagt om een open verbinding waarin het mogelijk is om te delen wat je bezig houdt. Niet alleen dat wat zichtbaar is (het topje van de ijsberg) maar vooral dat wat onder de oppervlakte zit, wat we verstoppen of nog niet helemaal helder hebben. We hebben elkaar nodig om te groeien en onze valkuilen, blinde vlekken en, niet te vergeten, talenten te leren kennen. Vooral die spiegeling maakt het werken in een team zo de moeite waard.
Open verbinding
Een open verbinding in een team is er niet zomaar. Het begint met mensen die niet blijven hangen in ’treinmededelingen’ maar zich durven uitspreken over hun ervaringen, behoeftes en gevoelens in het samenwerken. Die verschillen en belangentegenstellingen aankaarten en bespreekbaar maken. Die de angst om raar gevonden te worden kunnen hanteren. Wachten totdat het veilig is in de groep, heeft geen zin. Het wordt pas veiliger als je het doet en ervaart dat je er als mens en als team van opbloeit.
Heb je de behoefte om de communicatielijnen in je team eens schoon te blazen en het onbespreekbare bespreekbaar te maken? Aangemoedigd door iemand die graag een laagje dieper kijkt? Kijk op www.klaarheid.nl/wat/teamcoaching/
