Hoe houden we ons team gezond?

In een team werken kan erg motiverend en stimulerend zijn. Je hebt mensen om je heen die je kunt raadplegen, je prikkelen, je een spiegel voorhouden of uit de brand helpen. Door hetzelfde te doen voor collega’s, ben je van betekenis voor de groep en overstijg je je eigenbelang. Helaas gaat het niet altijd zo. Hoe houd je een team gezond?

Teamflow

Het is fantastisch om teamgevoel te ervaren. Vooral als het erop aan komt en je elkaar echt nodig hebt om de klus te klaren. Het gevoel dat je samen aan dezelfde kar trekt en zowel de successen als tegenslagen deelt. Dat motiveert enorm. Je groeit als team en daarmee als individu.

Mijn eerste echte teamsamenwerking was in 1991 toen ik net afgestudeerd was. We werkten met zo’n 40 mensen, de meesten onbetaald, aan het opzetten en professionaliseren van Omroep Nijmegen TV. Tegen de stroom in, want de omroep stond op het punt van een faillissement. Met nauwelijks budget slaagden we er toch in om tijdens de Vierdaagse een dagelijkse live-uitzending van een uur te maken. Het was niet altijd hoogstaande TV maar we hadden veel kijkers. Iedereen vervulde zijn taak met plezier en voelde zich betrokken. Ik zal nooit vergeten hoe onder de indruk ik was van de kracht van een gedreven team. Een paar weken later ging het beeld op zwart en ging ieders zijns weegs. Mijn fascinatie voor ’teamflow’ is gebleven.

Openheid

Uit ervaring weet ik ook dat het niet altijd zo gaat. Samenwerken is lastig. Niet iedereen zit er hetzelfde in en de verschillen lijken vaak groter dan de overeenkomsten. De neuzen hoeven echt niet allemaal dezelfde kant op. Afwijkende stijlen en mensen kunnen ook veel toevoegen aan een team. Als er maar tijd genomen wordt om over het functioneren van het team en de uitvoering van de gezamenlijke taak te praten, zodat behoeftes en wensen, teleurstellingen en irritaties niet onder de tafel blijven. Door ze regelmatig en openhartig te bespreken onder deskundige leiding, voorkom je dat de samenwerking en het onderlinge vertrouwen ondermijnd wordt.

Verkennende opstellingen

Wat daarbij heel behulpzaam kan zijn, zijn opstellingen in de ruimte of oefeningen waarbij je de kenmerken van het team en haar leden verkent. Bijvoorbeeld door iedereen positie te laten kiezen op een lijn tussen twee uitersten: introvert of extravert, alleen of samen, resultaat of proces, volgen of leiden, enzovoort. Dat levert vaak mooie inzichten op over de verschillende perspectieven en rollen in het team. Hoe kun je de verschillen benutten in plaats van iedereen in een standaardmal te stoppen? Er ontstaat ruimte om op een andere manier te gaan samenwerken.

Teamfunctioneringsgesprek

Naast persoonlijke functioneringsgesprekken is een periodiek teamfunctioneringsgesprek van grote waarde om een team gezond te houden. Je toetst waar iedereen staat en wat er nodig is voor verdere ontwikkeling. Dus niet alleen investeren in een heidag of training als er spanningen zijn of het spaak dreigt te lopen. Een crisis kan worden voorkomen als een team leert hoe ze met de onvermijdelijke spanningen in de samenwerking kunnen omgaan. Daarvoor moet het gezamenlijk functioneren, de teamgezondheid, een terugkerend punt op de agenda zijn.

Wat zijn de kenmerken van een gezond team?

• de stijl van leidinggeven sluit aan bij de teamvolwassenheid
• het team neemt verantwoordelijkheid voor de gezamenlijke taak en heeft helder voor ogen hoe zij deze taak zo optimaal mogelijk kan uitvoeren, in samenwerking met andere betrokken groepen
• het team is zich bewust van het eigen gedrag, de interactiepatronen en de effecten daarvan op het team zelf en de organisatie
• het team is in staat om ervaringen, problemen en wensen ten aanzien van de samenwerking zorgvuldig en constructief met elkaar te bespreken
• binnen het team is ruimte voor onderlinge verschillen, men waardeert diversiteit en benut de aanvullende competenties
• de teamleden voelen zich door hun leidinggevenden én hun teamgenoten gewaardeerd en gerespecteerd.

 

Merk je dat jouw team aan veel van bovenstaande punten niet voldoet? Dan is het misschien tijd om te investeren in teamontwikkeling. Voordat de crisis uitbreekt.

Astrid van de Laar, Bureau Klaarheid